Donderdag 24 januari 2019  – Opleidingscentrum van Thyssen Krupp Steel

Ruim 120 scholieren uit het middelbaar beroepsonderwijs in het grensgebied Duisburg – Nijmegen voeren met elkaar het gesprek over de vijf scenario’s van Jean-Claude Juncker, de huidige voorzitter van de Europese Commissie. De deelnemende scholen doen mee aan het Ler(n)ende Euregio project, een Duits-Nederlands initiatief waarin scholen, bedrijven en de overheid werk maken van grensoverschrijdend leren.

De toekomst van Europa
Europa krijgt te maken met de ene na de andere uitdaging: van migratie tot klimaatverandering en van jeugdwerkloosheid tot gegevensbescherming. De wereld rondom ons wordt steeds kleiner en de concurrentie steeds groter. Tegelijkertijd heeft de Brexit ons met de neus op de feiten gedrukt: de EU is niet onomkeerbaar. De meesten van ons vinden democratie vanzelfsprekend terwijl zowel het idee als de praktijk steeds meer onder druk staan. Daarom willen we mensen samenbrengen omdat het belangrijk is je stem niet verloren te laten gaan en het stemmen onder de aandacht te brengen.

Scenario’s
Om het debat over de toekomst van Europa op een goede manier te kunnen voeren zijn er vijf scenario’s opgesteld. Aan de hand van enkele sprekende voorbeelden geven ze een inkijkje in hoe de EU eruit kan zien in 2025, afhankelijk van de gemaakte keuzes. Het uitgangspunt van elk van de scenario’s is dat de 27 lidstaten als Europese Unie samen vooruitgang boeken.

Wat vinden de scholieren van deze scenario’s? Welke nadelen zien zij? Wat zijn de voordelen? Wat heeft absoluut aandacht nodig en wat niet? Op welke onderwerpen doet de EU goed werk? Zijn de lidstaten in staat om alle andere onderwerpen behalve de interne markt zelfstandig op te lossen?  Op welke onderwerpen zou de EU beslist meer moeten doen? De scholieren gaan met elkaar in gesprek. In hun eigen taal of in het Engels en waar nodig worden zij geholpen door de aanwezige tolken. Zij zetten hun gedachten en ideeën op een groot stuk papier waarna op het podium van elk scenario een samenvatting wordt gegeven.

SCENARIO 1: OP DEZELFDE VOET DOORGAAN
De scholieren verschillen hier sterk van mening. De wens om meer samen te werken op onderwijs komt sterk naar voren. Zij zien graag dat ieder diploma geldig is in heel Europa. De scholieren zijn van mening dat de vluchtelingencrisis niet op te lossen is door te kiezen voor scenario 1. Zij denken ook dat dan, de rijken rijker worden en de armen armer. Maar het is ook positief om op dezelfde voet door te gaan, omdat de scholieren veel voordeel halen uit het vrije verkeer binnen de EU.

SCENARIO 2: DE INTERNE MARKT EN NIETS MEER  
Volgens de scholieren is dit scenario een stap terug, omdat dit in tegenspraak is met de Europese gedachte zich juist te richten op meer samenwerking tussen de EU lidstaten. De scholieren vinden ook dat onderwerpen zoals onderwijs, milieu en vluchtelingenproblematiek zullen verdwijnen wanneer de EU zich uitsluitend richt op de interne markt. Zij denken dat de invloed van de EU in de wereld minder sterk wordt wanneer men kiest voor dit scenario. Positief aan dit scenario is dat andere nationale onderwerpen, en dus het nationale belang, meer de aandacht krijgen.

SCENARIO 3: WIE MEER WIL, DOET MEER
De scholieren zien net zoals bij scenario 1 voor- en nadelen. Voordeel kan zijn dat niet alle EU landen overal op moeten samenwerken. De verplichting om samen te werken vinden zij een nadeel, het is juist een voordeel wanneer de lidstaten de keuze hebben met wie ze samenwerken. Nadeel is dat het beleid hierdoor nog onduidelijker wordt. De scholieren vinden het erg belangrijk dat landen elkaar helpen, want ieder land kan plots hulp nodig hebben ook Nederland of Duitsland. Maar ze vinden het scenario niet helemaal eerlijk, omdat er dan ook EU lidstaten zijn die dan juist alleen profiteren van de voordelen van de EU.
Ze vatten hun mening in de volgende zin samen: ‘Wanneer iedereen zich verenigt is het perfect’.

SCENARIO 4: MINDER, MAAR EFFICIËNTER
Bij dit scenario zien de scholieren vooral problemen, omdat het moeilijk is om onderwerpen te kiezen waarop de EU zich moet concentreren. Volgens de scholieren zijn er zoveel onderwerpen die samenwerking vereisen dat dit scenario niet de oplossing is. De scholieren maken een scheiding tussen accenten die op nationaal niveau geregeld moeten worden zoals:  salaris, sociaal beleid, het onderwijssysteem en op EU-niveau zoals: milieu, vluchtelingen, handel, gelijke rechten en defensie. Sommige problemen zouden eerst door de EU lidstaat moeten worden opgelost (nationaal niveau) voordat het een thema wordt dat door de EU wordt opgepakt.

SCENARIO 5: VEEL MEER SAMEN DOEN 
Op dit scenario wordt overwegend positief gereageerd. Wanneer iedereen samenwerkt, krijgt de EU meer  gewicht in de wereld. In dit scenario zou het goed zijn wanneer er wordt samengewerkt op jeugd, defensie, onderwijs, milieu en asiel  zoals bijvoorbeeld door het erkennen van diploma’s, minder verschillen in salaris en gelijke rechten op bijvoorbeeld het pensioen. Er zijn ook een aantal onderwerpen, waarop  het niet mogelijk is om nog meer samen te werken zoals onderwijs, defensie, gegevensbeveiliging, jeugdzaken en binnenlandse zaken. De resultaten tonen aan dat sommige onderwerpen in beide rijtjes staan. Dit toont aan dat de scholieren het niet met elkaar eens konden worden. De scholieren zagen ook een aantal nadelen. In dit scenario zouden de kosten voor de EU stijgen en wanneer elk land meer zou moeten samenwerken, zouden sommige landen Groot-Brittannië misschien volgen en de Europese Unie verlaten.

Rondleiding
De scholieren sluiten af met een indrukwekkende rondleiding op het terrein van de grootste staalfabrikant van Europa.

Burgerdialogen
Dit zijn publieke debatten waarin Eurocommissarissen en Europese, nationale, regionale en lokale politici met elkaar en burgers een dialoog aangaan. Het zijn vraag- en antwoordsessies, waardoor burgers de kans krijgen om zelf vragen te stellen maar ook om hun mening te geven over EU-beleid en de toekomst van Europa. Burgerdialogen worden door heel Europa georganiseerd en zijn kosteloos bij te wonen. De Europe Direct-informatiecentra zijn instellingen op lokaal niveau die door de  EU-commissie financieel ondersteund worden. Het is onder andere de taak van deze instellingen om met de lokale bevolking discussies over Europese politieke thema’s te voeren.